Το επάγγελμα του ψυχολόγου, παρόλο που δεν είναι νέο, είχε σημαντική ανάπτυξη στη χώρα μας τη δεκαετία του 1990, οπότε ιδρύθηκαν τμήματα Ψυχολογίας στα ελληνικά Πανεπιστήμια, αλλαγή η οποία συνέπεσε με άλλες σημαντικές κοινωνικές μεταβάσεις. Για να είναι κανείς ψυχολόγος, χρειάζεται να έχει ολοκληρώσει σπουδές Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο.Ο ψυχολόγος (όπως και ο ψυχίατρος, καθώς και κάποιες άλλες ειδικότητες) μπορεί να είναι και ψυχοθεραπευτής, εφόσον έχει εκπαιδευτεί σε μία αναγνωρισμένη θεραπευτική προσέγγιση σε κάποιον φορέα πιστοποιημένο από την αντίστοιχη διεθνή εταιρεία. Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις, οι πιο γνωστές από τις οποίες είναι η ψυχανάλυση, ο συμπεριφορισμός, η γνωσιακή και η συστημική. Η εκπαίδευση σε κάποια προσέγγιση είναι απαραίτητη και ενδεικτική του θεωρητικού προσανατολισμού του ψυχοθεραπευτή, ωστόσο τα περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα στις μέρες μας έχουν έναν συνθετικό χαρακτήρα, διδάσκοντας και ενσωματώνοντας τις βασικές αρχές των πιο διαδεδομένων προσεγγίσεων. Έτσι, όπως έχει φανεί ερευνητικά, ενδέχεται δύο ψυχοθεραπευτές διαφορετικής προσέγγισης να έχουν περισσότερες ομοιότητες μεταξύ τους απ’ ό,τι δύο επαγγελματίες της ίδιας προσέγγισης. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι οι πιο σημαντικοί παράγοντες για την έκβαση της ψυχοθεραπείας είναι τα χαρακτηριστικά του ίδιου του θεραπευόμενου (δυνατότητες, κίνητρο, δέσμευση, προσδοκίες), το ταίριασμά του με τον ψυχοθεραπευτή και ο ίδιος ο ψυχοθεραπευτής. Επομένως, χρειάζεται προσοχή σε αρκετά επίπεδα όταν επιλέγει κανείς τον επαγγελματία με τον οποίο θα συνεργαστεί. Η επίδραση της θεραπευτικής προσέγγισης έχει σχετικά μικρή βαρύτητα για το τελικό αποτέλεσμα.
Σε σχέση με την αναγκαιότητα της ψυχοθεραπείας, η οποία από ταμπού που ήταν πολλές φορές στο παρελθόν, συχνά παρουσιάζεται ως «trend» στις μέρες μας, είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη τα εξής:
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη λόγω της δυσλειτουργίας που παρατηρείται σε έναν ή περισσότερους τομείς της ζωής των ανθρώπων και ορισμένες φορές, ενδείκνυται ή κρίνεται αναγκαία η συνεργασία με ψυχίατρο για πρόσκαιρη ή μακροχρόνια φαρμακευτική υποστήριξη. Άλλες φορές, δεν τίθεται θέμα αναγκαιότητας, καθώς οι άνθρωποι έχουν ένα αρκετά υψηλό επίπεδο λειτουργικότητας, ωστόσο εντοπίζουν θέματα τα οποία τους προβληματίζουν και επιθυμούν να εξελιχθούν περαιτέρω. Τα θέματα αυτά συχνά αφορούν τις διαπροσωπικές σχέσεις, τη διάθεση, το στρες, ψυχαναγκαστικές τάσεις ή ιδεοληψίες, φοβίες, κρίσεις πανικού, διατροφικές συμπεριφορές και άλλα.
Προκειμένου να βοηθηθούν από τη διαδικασία, είναι απαραίτητο οι ίδιοι να επιθυμούν να εμπλακούν σε αυτή και να έχουν ένα σαφές αίτημα, το οποίο να τους κινητοποιεί επαρκώς. Η ψυχοθεραπεία, παρ’ ότι αποτελεί θεραπεία δια του λόγου, δε μπορεί να συγκριθεί με τη συζήτηση με τους οικείους, καθώς πραγματοποιείται σε ουδέτερο πλαίσιο, με έναν εξειδικευμένο επαγγελματία, βασίζεται σε συγκεκριμένες αρχές, έχει σύστημα και συνέχεια στον τρόπο που ασκείται και σε καμία περίπτωση δεν αφορά την άσκηση κριτικής ή την παροχή συμβουλών. Βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τον εαυτό τους, να επεξεργαστούν τα θέματα που τους δυσκολεύουν και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους.